BRUMMEN – Afgelopen donderdag 6 oktober is een overeenkomst gesloten met afspraken over het herstellen van het grafmonument van de familie Bogaardt. Dit is een rijksmonument op de begraafplaats in Brummen en verkeert in slechte staat. De initiatiefnemers nemen u mee in onderstaand verhaal over Marius Bogaardt, waarvoor het grafmonument in 1880 na zijn dood is gemaakt.
De moord op Marius
Op 23 september 1880 wordt Frederick Marius Bogaardt, roepnaam Marius, ontvoerd en in de duinen van Scheveningen vermoord. Marius is de 13-jarige zoon van de vermogende planter Frederick Bogaardt en Maria Elizabeth van der Schalk. Het gezin Bogaardt was in 1873 puissant rijk naar Nederland teruggekeerd vanuit Soerabaja, waar Frederick firmant was van het Handelshuis Fraser, Eaton & Co.
In 1877 kocht Bogaardt het kasteel Groot Engelenburg in Brummen. Daar ging het gezin echter niet wonen, want in Den Haag werd een luxe villa betrokken op de hoek van de Sophialaan en het Plein 1813. Het gezin Bogaardt bestond naast vader en moeder uit drie kinderen; Louise Isabelle (1864), de hierboven al genoemde Marius (1867) en Marie Julie (1874).
De moord op Marius deed veel stof opwaaien in Nederland en de kranten stonden er in de weken daarna vol van.
De bekende schrijver Eduard Douwes Dekker (Multatuli) had zich namelijk daags na de publicatie van de losgeldbrief, waarin Fl. 75.000,- werd geëist, gemeld bij de politie. Hij deed dit omdat hij vermoedde dat zijn zoon de dader was. Volgens hem was het diens handschrift en vanwege zijn geestelijke gesteldheid achtte Douwes Dekker hem ertoe in staat om een moord te plegen.
Dat bericht haalde de landelijke kranten maar al snel bleek dat Edu Douwes Dekker niet de moordenaar kon zijn. De dader werd korte tijd later gearresteerd en schuldig bevonden aan de moord op Marius. Het losgeld werd niet betaald.
Hoe Brummen bij de moord betrokken raakt
De familie Bogaardt vestigde zich na de moord definitief op Groot Engelenburg in Brummen en vader Bogaardt besloot om het bedrag van het niet betaalde losgeld van Fl. 75.000,- beschikbaar te stellen voor een ideëel doel in Brummen. Dat werd gevonden in de Louise-inrichting, vernoemd naar de oudste dochter van Bogaardt, een huis voor deftige maar verarmde dames die in dit huis van hun oude dag konden genieten. Bogaardt liet hiervoor de Louise-inrichting aan de Burgemeester De Wijslaan bouwen en financierde daarnaast ook voor een belangrijk deel de verblijfskosten van de dames in dit huis.
Het grafmonument
Marius werd op 27 september 1880 begraven op de begraafplaats Oud Eik en Duinen in Den Haag. Op het graf werd later een grafmonument geplaatst, dat geschonken werd door de schooljeugd van Den Haag. Niet lang na de moord verliet de familie Bogaardt dus Den Haag en verhuisden ze naar Groot Engelenburg.
Eind december 1882 werden de stoffelijke resten van Marius overgebracht naar de algemene begraafplaats in Brummen. In eerste instantie bleef het grafmonument dat op het graf was geplaatst, een marmeren beeld, achter op Oud Eik en Duinen. Later is het eveneens overgebracht inclusief het typische en unieke baldakijn dat boven het grafmonument was aangebracht ter bescherming van het marmeren beeld. Later werden na Marius ook zijn beide ouders, zijn zus Marie Julie en haar man Constant Jan van Marle in het familiegraf begraven.
Een Rijksmonument
In 2001 werd het grafmonument ingeschreven in het register van rijksmonumenten van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Het grafmonument werd door de Rijksdienst beschreven als rijk en gaaf bewaard gebleven voorbeeld van grafmonumenten uit het eind van de negentiende eeuw en van kunsthistorische waarde is. Dit mede vanwege het opvallende baldakijn en het neogotische hekwerk. Het achterliggende verhaal over Marius was geen reden om het als monument aan te wijzen, maar is vanzelfsprekend een verhaal dat tot op de dag van vandaag tot de verbeelding spreekt.
Hoe is het nu
Helaas verkeert het grafmonument anno 2022 in een zeer slechte staat. Het baldakijn is doorgerot en verschillende onderdelen zijn naar beneden gevallen. Ook het gietijzeren hekwerk is nodig aan onderhoud toe. Het baldakijn is in de grafopstelling opgenomen ter bescherming van het marmeren grafmonument, dat van een soort is dat niet bestand is tegen de invloed van zon en regen. Mocht dit baldakijn het begeven dan is het marmeren grafmonument eveneens geen lang bestaan meer gegeven.
En wat is het doel
In september 2022 is een stichting opgericht die zich gaat inzetten voor de restauratie van het grafmonument met als doel om dit Rijksmonument van de ondergang te redden.
De stichting tot restauratie van het grafmonument van de familie Bogaardt heeft het grafmonument geadopteerd met als doel om het in oude staat te herstellen. Een belangrijke reden hiervoor is dat de familie Bogaardt veel voor Brummen en haar inwoners heeft betekend. Ook heeft de familie Bogaardt aan Brummen verschillende monumentale panden nagelaten zoals de Louise-inrichting (later Cromhouthuis) en het gemeentehuis.
De stichting is van mening dat het in verval geraakte grafmonument van een voor Brummen zo belangrijke familie, die bovendien heel veel voor ons mooie dorp en haar inwoners heeft gedaan, het meer dan waard is om te worden behouden.
Het verder laten vervallen wat uiteindelijk zal leiden tot het verdwijnen van dit Rijksmonument, kan en mag Brummen niet laten gebeuren!
Samenwerking gemeente Brummen en de stichting
In goed overleg tussen de gemeente Brummen en de stichting is een constructie bedacht waarbij de stichting zorgdraagt voor de restauratie van het grafmonument en de gemeente Brummen daarna het periodiek onderhoud van het grafmonument voor haar rekening neemt.
Om de restauratie te kunnen bekostigen zal de stichting in de komende periode diverse mogelijkheden aanpakken om geld in te zamelen via subsidies en andere acties die geld in het laatje brengen.
Naast geld inzamelen zal in afstemming met ervaren bedrijven op het gebied van monumentale restauraties een restauratieplan worden opgesteld met een daarbij behorende begroting. Dat restauratieplan zal tevens houvast bieden voor het onderhoudsplan dat na de restauratie door de gemeente Brummen zal worden uitgevoerd.
De hiervoor genoemde constructie is vastgelegd in een convenant tussen de gemeente Brummen en de stichting tot restauratie van het graf van de familie Bogaardt waarmee een oplossing is gevonden die uitzicht biedt op het behoud van dit voor Brummen belangrijke Rijksmonument.
Informatie
Wilt u meer weten over de restauratie van het graf van de familie Bogaardt, neem dan contact om met Marinus van Tent Beking (06-10556883) van de hiervoor genoemde stichting.
Het nieuws van brummen.nieuws.nl gemakkelijk volgen? Like dan ook onze Facebookpagina, volg ons op Twitter of krijg gratis onze dagelijkse of wekelijkse nieuwsbrief. Adverteren op brummen.nieuws.nl bel dan: Serge Klaassen voor de prijzen en mogelijkheden 06-36455297.